Czynniki ryzyka powrotu manii
Choroby
Niektóre choroby, takie, jak AIDS, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia manii. Poniżej wymienione zostały te choroby, które mogą przyspieszyć wystąpienie epizodu manii u osób z ChAD. Powinny one być leczone równolegle z ChAD. Bardzo istotna jest tu dobra współpraca z lekarzem.
• udar mózgu
• pourazowe uszkodzenie mózgu
• stwardnienie rozsiane
• padaczka
• HIV
• AIDS
• toczeń układowy
• choroba Wilsona
• nadczynność tarczycy
• niedobór witaminy B12
• choroba Cushinga
• infekcje wirusem opryszczki
• mocznica
• deprywacja snu
Substancje
Następujące substancje mogą zwiększać ryzyko wystąpienia epizodu manii u pacjentów z ChAD:
• alkohol
• leki rozszerzające oskrzela
• kofeina
• kokaina
• substancje stymulujące
• sterydy
• leki przeciwdepresyjne, szczególnie trójpierścieniowe
• substancje halucynogenne
• interferon
• agoniści dopaminy
• pseudoefedryna
Substancje psychoaktywne w istotny sposób destabilizują nastrój chorych na ChAD. Dlatego konieczne jest zapewnienie pacjentom i ich bliskim rzetelnej informacji na temat skutków nadużywania, zwłaszcza, że problem ten dotyczy dużej części osób z ChAD. Jeśli zachodzi potrzeba, należy leczyć równolegle ChAD i uzależnienie.
Sen
Kontynuowane przez kilka dni niedosypianie może wprowadzić w stan przyjemnej hipomanii. Dlatego niektórzy pacjenci z ChAD stosują „deprywację snu” próbując radzić sobie z objawami depresji. Jednak trzeba być ostrożnym – zakłócenie rytmu snu i czuwania może stać się przyczyną nawrotu. Na szczególne ryzyko narażone są osoby pracujące na zmiany oraz kobiety w ostatnim trymestrze ciąży i w pierwszych miesiącach po porodzie.
Stres
Pacjenci z ChAD są wyjątkowo wrażliwi na destabilizujące nastrój działanie stresu. Z badań wynika, że stres powoduje aktywację układu autonomicznego i zaburza funkcjonowanie osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej. Najprawdopodobniej te właśnie procesy uwrażliwiają pacjentów z ChAD na wystąpienie epizodu manii.
Ekspozycja na światło
Również nadmierna ekspozycja na naturalne światło predysponuje chorego z ChAD do wystąpienia epizodu manii. Dlatego epizody manii częściej występują latem, a epizody depresji jesienią. Prawdopodobnie pewne ryzyko pociąga za sobą także nadmierna ekspozycja na sztuczne światło i zmiany stref czasowych w trakcie podróży. Nie jest wciąż jasne z czego wynika wrażliwość na te czynniki – z zakłócenia rytmu snu i czuwania, czy też może z rozregulowania działania melatoniny i serotoniny?
Autor: lekarz Zofia Pelc
żródło: www.poradnikmedyczny.pl
