Choroby psychiczne – CHAD – depresja – mania

Przebieg ChAD wprowadza w życie pacjenta dwa dość uciążliwe epizody psychiczne: manii/hipomanii oraz depresji. Pierwszy z nich przynosi choremu pokłady olbrzymiej energii i euforii, które podsycają odwagę do wielu ryzykownych działań. Stan depresji zazwyczaj trwa dłużej i determinuje codzienne życie w smutku, poczuciu bezsensowności, przytłaczającym zdolności racjonalnej oceny sytuacji.

Czasami objawy obu tych faz są trudne do określenia. Niemniej jednak, jeśli w naszym życiu pojawi się większość z przedstawionych niżej symptomów, warto udać się do specjalisty. Tylko w ten sposób możemy właściwie zdiagnozować przypadłość i rozpocząć odpowiednią terapię.

Stan manii/hipomanii daje pacjentowi silne poczucie zdobywania „szczytu” swoich możliwości. Droga ta jednak usłana jest pokładami olbrzymiej euforii, która dominuje nad typowym, racjonalnym myśleniem. Taka sytuacja wzmacnia nasze poczucie pewności, usuwając wpływy zdrowego autokrytycyzmu. Towarzysząca wówczas energia może zostać spożytkowana przez pacjenta podczas bardzo szybkiego artykułowania „potoku słów”, często bez zachowania ciągłości i sensu wypowiedzi. Jego myśli gwałtownie rodzą się i znikają, doprowadzając do podjęcia nielogicznych, chaotycznych czynów.

Osoba, która cierpi na zaburzenia maniakalne, staje się bardzo odważna w relacjach z otoczeniem, co często może przerodzić się w niepohamowaną agresję. Pacjent jest skłonny do podejmowania wielu ryzykownych działań, nadużywania alkoholu lub innych środków odurzających oraz rozwiązłości (podwyższone libido). Faza maniakalna może także doprowadzić do nadmiernego trwonienia pieniędzy.

Wśród innych symptomów możemy także wymienić choćby olbrzymie trudności z koncentracją, zaniedbywanie obowiązków domowych i zawodowych (obniżenie efektywności działań). Czasami pacjenci żalą się na powracające urojenia bądź omamy, które powstają w ich umyśle i nie posiadają odzwierciedlenia w rzeczywistości (psychoza).

Zaburzenia depresyjne wprowadzają w życie chorego głębokie uczucie przygnębienia,  prowokując niezrozumiałą rozpacz i bezproduktywną stagnację. Zwiększają one ryzyko podjęcia prób samobójczych. Pacjenci mogą także uskarżać się na zaburzenia snu, przede wszystkim na problemy związane z samym zasypianiem. Sen może także stracić swoją miarowość lub przeciągać się, przetrzymując chorego w łóżku przez większą część dnia.

Kolejnym niepokojącym sygnałem okazuje się niezrozumiały lęk, który wkracza nawet w sferę błahych, codziennych czynności. Taki stan doprowadza pacjenta do głębokiego poczucia winy, gdyż wszystko, co wymaga zaangażowania chorego kończy się w jego umyśle klęską.

Faza depresyjna charakteryzuje się także zmianą dotychczasowych nawyków żywieniowych. Pacjent jest w stanie traktować jedzenie jako remedium na swój chroniczny smutek lub całkowicie z niego zrezygnować. Głód często jest dodatkowym impulsem do afirmacji cierpienia.

W relacjach z innymi ludźmi chory wyróżnia się specyficzną formą apatii, znużenia, braku koncentracji lub bezpodstawną i gwałtowną irytacją. Nagłe wybuchy gniewu najczęściej  towarzyszą mało znaczącym niedogodnościom, takim jak hałas, zapach lub ubiór. Bywa także, że chory całkowicie izoluje się od otoczenia, unikając pracy, przyjaciół i rodziny.

Podobnie, jak w przypadku fazy maniakalnej, depresja również może doprowadzić do urojeń i innych fałszywych, choć odczuwalnych przekonań lub omamów wzrokowo-słuchowych.

Wszystkie wymienione symptomy towarzyszą także chorobie afektywnej sezonowej (SAD lub tzw. „depresja zimowa”). U pacjentów cierpiących na ten rodzaj schorzenia zmiana nastroju następuje wraz z kolejnymi porami roku. Wiosna i lato sprzyjają objawom manii/hipomanii, natomiast jesień oraz zima prowokują głęboką depresję.

ChAD jest chorobą, która nie musi więzić pacjentów w świecie dwóch przeciwstawnych emocji. Współczesna medycyna oraz indywidualnie dobrana psychoterapia pomogą na nowo przejąć kontrolę nad własnym, normalnym i produktywnym życiem. Musimy jednak pamiętać, by nie bagatelizować problemu, czekając na jego samodzielne rozwiązanie. Każdy z opisanych objawów wymaga profesjonalnej konsultacji lekarskiej.